ชื่อไทย: สะเดา
ชื่ออังกฤษ: Neem Tree
ชื่อวิทยาศาสตร์: Azadirachta indica
สะเดาเป็นพืชยืนต้นที่สูงลิ่วราวๆ 20 ถึง 25 เมตร แต่ในช่วงฤดูหนาวสะเดาจะออกดอกช่อจิ๋วรสหวานมันขม และในต้นฤดูร้อน มันจะทยอยแตกใบอ่อนรสขมๆ มันๆ เป็นที่ถูกปากของผู้สูงวัยที่ติดใจรสขมทั้งสองแบบ เมนูยอดฮิตก็คือน้ำปลาหวานสะเดา ถ้าเป็นตำรับดั้งเดิมจะต้องเอายอดสะเดาไปฟาดกับกองไฟหรือเตาถ่าน เพื่อให้ได้กลิ่นหอมเฉพาะ แต่ที่เราเห็นแต่ตามท้องตลาดปัจจุบันมักเป็นสะเดาต้ม เอาไว้กินแกล้มน้ำปลาหวาน ปลาดุกย่าง หรือกุ้งเผา
วาทะเด็ดอย่างหวานเป็นลม ขมเป็นยา เหมาะอย่างมากกับสะเดา เพราะมันเป็นผักพื้นบ้านที่อุดมไปด้วยโปรตีน (Protein) ธาตุเหล็ก และวิตามิน (Vitamin) ที่จำเป็นต่อร่างกาย ทั้งยังมีสารอนุมูลอิสระช่วยชะลอความเสื่อมของเซลล์ ช่วยดีท็อกซ์สารพิษตกค้างในเลือด แถมยังดีต่อระบบการย่อยอาหารอีกด้วย
วิธีล้าง
นอกจากจะไม่ค่อยมีศัตรูพืช สะเดายังเป็นศัตรูของเหล่าแมลงร้ายที่เกษตรกรสายธรรมชาตินำมาสกัดเป็นยาฆ่าแมลงแบบไม่พึ่งเคมี การล้างสะเดาจึงเน้นเอาฝุ่น ดิน หรือเชื้อไม่พึงประสงค์ที่อาจติดมา โดยแช่ในน้ำผสมเบกกิ้งโซดา อัตราส่วน 10 : 1 นาน 10 นาที แล้วล้างออกด้วยน้ำไหล 2 นาที
วิธีกิน-วิธีปรุง
จะกำสะเดาแล้วเอาไปฟาดเตาถ่านแบบโบราณ หรือนำไปต้มให้สุกแล้วจิ้มน้ำพริกกินก็ได้ แต่นอกจากเมนูสะเดาน้ำปลาหวานยอดฮิต สะเดายังมีวิธีปรุงให้อร่อยมากกว่ากว่านั้น เช่น นำมาทำเป็นยำสะเดาแบบทางเหนือ (ที่เรียกว่ายำสะเรียม) แบบภาคกลางที่ยำกับพริกเผาเน้นรสเค็มๆ หวานๆ หรือยำสะเดาแบบกัมพูชา ที่ใส่สารพัดผักกับปลากรอบเขมรก็ได้
บทความที่เกี่ยวข้อง
ที่มาข้อมูล
- ผักยืนต้น กินผักอายุยืน โลกอายุยาว กฤช เหลือลมัย
- https://med.mahidol.ac.th/patient_care/th/health_issue/06082015-1153-th